Keman şehri Reghin..
 |
| Keman Şehri Reghin |
Avrupa'nın en büyük müzik aleti üretim yeri Romanya'dır. Müzik aleti üretiminde adeta Avrupa'nın kalbidir. Romanya'da bulunan Reghin şehrine ise "Keman Şehri" denmektedir. Bunun sebebi, Reghin'de müzik aleti fabrikalarının diğer şehirlere göre daha fazla olmasıdır. Özellikle de yaylı enstruman üretimi şehirde çok yaygındır.
Peki, neden? Neden Romanya, Avrupa'nın en büyük müzik aletleri üreticisidir?
Bunu anlamak için öncelikle biraz Romanya coğrafyasına, kültürüne ve tarihine gözatmak gerekir;
Romanya Coğrafyası :
Bir ülkenin coğrafyası nasıl olur da müzik aletleri üretimini etkiler?
Romanya, Avrupa'nın 45 derece kuzey'inde yeralmakta ve Kara mesafesi olarak Pasifik Okyanusu ve Atlas Okyanusu'nun yaklaşık olarak tam ortasına denk gelmektedir. 237500 kilometrekare yüzölçümü, 22 milyon nüfusu, ve ılıman bir iklimi bulunmaktadır.
 |
| Karpat Dağları |
 |
| Karpat Dağları ve Ormanı |
Ülkenin tam ortasında Karpat Dağları bulunmaktadır. Romanya'nın %33'ünü dağlar, %33'ünü tepeler ve %33'ünü de ovalar oluşturmaktadır. Romanya'nın %25'i ormanlarla kaplanmıştır. Bu ormanların da çok büyük bölümünü ladin, köknar ve çam gibi reçineli ağaçlar oluşturmaktadır.
Reghin şehrinin (keman şehri) yanında ise 800 yaşında bir orman bulunmaktadır. Bu orman tarihi boyunca göçmen istilalarına karşı korunmuştur. Ayrıca şehrin iki tarafında Mures ve Gurghiu nehirleri bulunmaktadır. Şehrin sakinleri ise çok eski tarihlerden beri ağaç işi yapmışlardır.
Romanya’nın faunası da, Avrupa’nın en çok canlı çeşidine sahip yeridir.
Romanya ve Çingeneler :
Çingeneler, 1050 yılında Hindistan'dan ve Pakistan'dan Anadolu ve İran yoluyla Avrupa'ya ve tüm dünyaya yayılmaya başladı. Roman çingeneleri, 1240 yılında Romanya'ya gelmiş Hint-Avrupa kökenli göçebelerdir. Romanya'daki en büyük azınlık grubunu çingeneler oluşturur. Buradaki çingenelerin herzaman için farklı bir kültürü, dili ve gelenekleri olmuştur. Romanca konuşmakta ve kültürlerinin çok büyük bir bölümünü müzik oluşturmaktadır. Özellikle oryantal ve neşeli müzikleri benimsemişlerdir. Çingeneler Romanya'da çok önemli bir sınıf haline gelmişlerdir.
"Gypsy" yani çingene müziği dendiğinde akla gelen müzik aletleri klarnet, tef, davul, akordeon, kemandır. Çingeneler, çoğunlukla sokak müziği yapar ve festivallerde çalarlardı. Romanya çingeneleri, Romanya'da müziğin gelişiminde çok büyük bir yer tutmaktadır.
Romanya'nın müzik sevgisi, müzik aleti yapımcılığı ve icatları :
Roman'lar tarihleri boyunca her zaman müziği çok sevmişlerdir. Günümüzde bilinen birçok ünlü eser Roman besteciler tarafından yapılmıştır. (Örnek: The Donia, Ballad). Ayrıca Romanlar herzaman kendi müzik aletlerini kendileri yaptılar. Müzik aleti yapımında ahşap, seramik, balık-kemiği, kuş tüyü, ve çeşitli malzemeler kullandılar. Kiliselere ve manastırlara kilise orgları inşa ettiler. Kilise orgları Reghin-keman şehrinde 1331 yılında yapılmaya başlanmıştır. Yapılan bu kilise orgları da bölgede yaşayan insanları etkilemiştir, müziğe daha çok yaklaştırmıştır.
1914 yılında, ünlü bilim adamı ve kemancı Silvio Florescu (1874-1945) bir icat yaptı. Enstrumanların üst kısımlarını belirli bir noktadan(mekanik merkez) çok yüksek basınca maruz bırakılarak, Barok dönemindeki İtalyan keman yapımcılarının kemanlarının sesine çok yakın yepyeni bir enstruman sesi üretti.
1930'da Romanyalı Gabriel Dimitriu elektro kemanı icat etti.
Romanlar çeşitli icatlar yaptılar ve müzik aletlerinin akustiğini geliştirdiler. Bunlardan en çok bilinenleri; Ioan Ivanovici, Gheorghe Cuciureanu, Mihai Brediceanu, Ion Delu'dur.
 |
| Profesör Ion Delu'nun 1969'da icat ettiği Vioda yaylı ailesi |
En önemli icatlardan biri de Profesör Ion Delu'ya aittir. 1969 yılında Vioda yaylı
enstruman ailesini yapmıştır. Vioda ailesi beş enstrumandan oluşur. Bunlar; Viodina, Viodena, Viobassa, Vioda ve Viograva'dır. Bu enstruman ailesi, Sol anahtarının belirli bir tarzında çalınır.
Ion Delu 1969'da Vioda yaparken
1834 yılında Romanya'nın başkenti Bükreş'te, 1835'te ise Romanya'nın bir kenti olan Yaş'ta(Lassy) ilk Filarmoni doğdu ve sonrasında Konservatuvarlar açılarak Romanya'da müziğin gelişimi farklı bir yere gelmiş oldu.
Romanya kemanlarının sırrı nedir?
 |
| Reghin'deki Gliga Keman fabrikası |
Romanya'da üretilen kemanların çok farklı ve çok iyi sesleri vardır; İşte bunun sırrı Karpat Ormanları'dır. Ladin(Picea Abies Spruce), Akçaağaç (Acer Pseudoplatanus Maple), ceviz, kayın, armut ağacı, kavak ve söğüt... Ve bu farklı keman sesleri, ormanda 300 yıl bekleyen ağaçların kemana dönüşümüne dek çok uzun bir sürecin sonunda oluşur. Amati, Guarneri veya Stradivari kemanlarının büyüleyici sesi de bu şekilde oluşmaktadır. Ağacın rezonansı tüm kullanılan materyalin ses hızı ve yoğunluğundan direkt olarak bağımsızdır.
Bir kemanın üretiminde genel olarak ladin ve akçaağaç kullanılır. Karpat Dağları'nın, Bukovina, Neamt, Gurghiu, Maramureş bölgelerinin ağaçlarının rezonans kalitesi tüm dünyada çok meşhurdur. Örneğin ünlü yapımcı Antonio Stradivari, Gurghiu dağlarının ağaçlarını kullanmaktaydı.
 |
| Reghin'deki Gliga Keman fabrikası |
Bir ağacın akustik özelliğini; bulunduğu bölgesi, bölgenin nem seviyesi, ağacın yoğunluğu, ağacın kesitinde bulunan halkaların düzgünlüğü ve esnekliği belirler.
 |
| Ladin ağacı halkaları |
Herkesin bildiği üzere, dünya küresinin kuzey kısmında, ağaçlar ve yaprakları her zaman soldan sağa doğru bir rotasyon yapmaktadır. Bunun sebebi, ağaçların ve yaprakların daha fazla güneş ışığı görebilme arzusudur. Ancak, Romanya Karpat Dağları, kuzeyden güneye doğru bir oryantasyona sahiptir. Bu sebeple ağaçlar, güneş ışığını daha fazla yakalayabilmek için rotasyon yapmaya fazla gerek duymazlar. Bu yüzden de ağaç kütüğünün içinde gerilim oluşmaz ve lifleri düzgün olur.
Diğer yandan, Alpler ve diğer büyük Avrupa dağları batıdan doğuya doğru bir oryantasyona sahiptir ve ağaçlar güneş ışığını daha fazla görebilmek ve daha fazla fotosentez yapabilmek için çok fazla rotasyon yaparlar.
 |
| Müzik aletlerinde kullanılan ladin ağaçları |
Sonuç olarak; Romanya ve Karpat Dağları 45 derece kuzey paralelinde olduğu için ve kuzeyden güneye doğru oryantasyonu olduğu için müzik aletlerinde kullanılan ağaçlar diğer tüm bölgelerin ağaçlarından çok daha üstündür diyebiliriz.
İşte...;
Bu bölgede bulunan, özellikle de Reghin'deki müzik aleti fabrikalarının bulunduğu yeri incelediğimizde; dünyanın, insan nüfusunun bu kadar az, kırsal,dağlık ve ıssız bir bölgesinde neden müzik aleti fabrikaları olduğunu, bu bölgede bu işi yapanların nasıl para kazandığını ilk başta anlamakta zorlanabiliriz. Ama işin gerçeği anlattığımız gibi....
Reghin'deki Hora keman fabrikası ile ilgili "bir müzik aletinin doğuşu" başlıklı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. Ayrıca yine Reghin'deki Gliga keman fabrikası ile ilgili yazımız bu linktedir.
Geçtiğimiz yıl büyük bir yangın felaketinde yanan Hora Fabrikası ile ilgili yazımıza buradan erişebilirsiniz.
Diğer yazılarımız :
Yorumlar
Yorum Gönder